Hoefbevangenheid

Hoefbevangenheid bij paarden en pony’s is een veel voorkomend probleem. De precieze oorzaak van hoefbevangenheid is nog steeds niet duidelijk, echter worden de risicofactoren wel steeds meer bekend. Een sportpaard dat dagelijks getraind wordt, heeft slechts een kleine kans op hoefbevangenheid. Een ander opmerkelijk feit is dat paarden in natuurgebieden ook bijna nooit hoefbevangen worden.

Wat is hoefbevangenheid?

In een hoef zit een hoefbeen en dit hoefbeen zit vast aan de hoefschoen, het harde buitenste deel van de hoef. De verbinding zit vast met verticale lamellen. Bij hoefbevangenheid is er een ontsteking in deze lamellaire structuur. Dat gaat gepaard met zwelling, stuwing en ophoping van vocht. Omdat de hoefschoen zo’n harde structuur heeft, kan deze niet uitzetten en daardoor ontstaat er bij deze ontsteking enorm veel pijn. Vergelijk het met de pijn van een afgescheurde nagel, deze pijn kent iedereen wel!

Een hoefbevangen dier heeft deze pijn dus in zijn hoeven waarbij we ons moeten realiseren dat het dier juist op die hoeven moet staan. Het vaakst zijn de beide voorbenen aangetast, dit omdat een paard het meeste van zijn gewicht op zijn voorbenen draagt.

Hoe kun je zien dat een paard/pony hoefbevangen is?

Afhankelijk van hoe ernstig het is kun je de volgende symptomen waarnemen:

• Het paard staat met gestrekte voorbenen en leunt achterover, zo ontlast hij zijn voorbenen. Is het bevangen aan alle vier de benen dan zet het zijn voorbenen iets naar achter en de achterbenen iets naar voren (onderstandig) om zo zijn gewicht zo gelijk mogelijk te verdelen.

• Het paard wil liever niet lopen, loopt stijf en loopt als het ware “op eieren”, dit houdt in dat hij bij het wegzetten van de voet zoveel mogelijk op het achterste deel van de hoef wil landen omdat dit het minst pijnlijk is. Gevolg: je paard/pony ligt veel.

Wat zijn de risicofactoren om hoefbevangen te raken?

Krachtvoer

Krachtvoer bevat veel graanproducten die rijk zijn aan koolhydraten, maar nauwelijks vezels bevatten. De koolhydraten komen hierdoor heel snel vrij, maar houden ook weer vrij plotseling op. Ondanks alle inspanningen van de alvleesklier loopt de bloedsuikerwaarde eerst pijlsnel op, om een tijdje later weer pijlsnel te dalen.

Melasse

is een veelvuldig gebruikt bestanddeel in krachtvoer (zoals muesli) omdat melasse stoffigheid tegengaat en paarden melasse lekker vinden. Daarnaast wordt melasse meestal gebruikt als hoofdbestanddeel in voederblokken! Hoe gretiger paarden het voedsel (brok en/of het blok) naar binnen schrokken, hoe liever de mensen het kopen. Melasse is echter een restproduct van de suikerindustrie en bestaat voornamelijk uit snel verteerbare suikers.

Fructaan

Vers voorjaars-/wintergras is een beduchte oorzaak van hoefbevangenheid. Voorheen werd aangenomen dat hoefbevangenheid kwam door een hoog eiwit gehalte, maar deze theorie is inmiddels achterhaald. Eiwit levert hooguit een bijdrage aan de kans op hoefbevangenheid. Als hoofdschuldige wordt nu het hoge fructaangehalte van gras aangewezen. Een verhoogd fructaangehalte ontstaat wanneer het gras niet in staat is om een normale stofwisseling (groeiproces) te voltooien. Het gras is dan zogenaamd gestrest. Temperatuur van het gras is hier een oorzaak van. De te lage temperatuur is iets wat met name in het voorjaar veelvuldig voorkomt, wellicht is dat de reden dat voorjaarsgras zo'n slechte reputatie heeft. Ook op andere momenten kan het fructaangehalte hoog zijn zoals groen wintergras wanneer de vorst uit blijft.

Overgewicht

Overgewicht bij een paard of pony in combinatie met te weinig beweging en een te energierijke voeding maakt grote kans op hoefbevangenheid.

Overbelasting

Overbelasting van een voet, bijvoorbeeld doordat het andere been een blessure heeft (collateraal hoefbevangen).

De behandeling van hoefbevangenheid

Als eerste is het belangrijk een ondersteuning te geven. Equi No Bute ondersteunt het paard en geeft comfort aan het bewegingsapparaat.

Rust

Je paard op rust zetten, waarbij het wel van belang is dat, afhankelijk van de ernst van de bevangenheid, het dier wel beweging krijgt. De hoeven koud afspuiten of indien mogelijk het dier in de modder zetten. Het koelen zal pijnstillend werken en de hoef zal iets zachter worden. Bij hele acute hoefbevangen dieren kan er door de smid eventueel een deel van de hoefwand weg gehaald worden zodat het vocht er uit kan. 

Hoeven bekappen

Sowieso is het van belang om bij hoefbevangen dieren je smid te raadplegen, omdat hij via correct bekappen of door een ijzer aan te brengen kan voorkomen dat er een chronische verandering van de hoef ontstaat, het dier is immers geneigd om zoveel mogelijk op de achterkant van zijn hoef te gaan lopen.

Het volgende kun je doen om hoefbevangenheid te voorkomen:

• Vermijd opname van fructaan. Zorg voor een voedingsplan dat past bij je paard. Je kunt hiervoor advies inwinnen bij je dierenarts of een voedingsdeskundige op dit gebied. 

• Zorg er bij weidegang voor dat je paard niet te veel, te krachtige en te suikerrijke voeding uit het gras haalt. 

• Voorkom plotselinge veranderingen in het voedingsrantsoen.

• Pas het rantsoen aan op de behoefte van het paard.

• Wees voorzichtig met suikerrijk voedsel.